راهکارهای معماری زیست‌محور برای ارتقای کیفیت فضاهای شهری و کاهش پیامدهای محیط‌زیستی
  •   آرشیو : بهار 1404
  •   کد پذیرش : 14037
  •   موضوع : معماری
  • نویسنده/گان : | علی اکبر حیدری، مجتبی رفیعی محمدی، سید یمین کشفی، محمدباقر عقاقی
  •   زبان : فارسی
  •   نوع مقاله : پژوهشی
  •   چکیده مقاله به فارسی : در سال‌های اخیر، بحران کیفیت فضاهای شهری به یکی از چالش‌های اساسی در مدیریت شهرها تبدیل شده است و مسئولان شهری نسبت به فقدان استانداردهای مطلوب در محیط زیست شهری نگرانی فزاینده‌ای دارند. پژوهش حاضر با تمرکز بر ارتقای آسایش شهروندان، به دنبال ارائه راه‌حل‌هایی است که مصرف انرژی را بهینه ساخته و به کاهش آلودگی زیست‌محیطی کمک کند. در این راستا، توجه به معماری مبتنی بر ملاحظات زیست‌محیطی و تلفیق آن با فرآیند توسعه شهری، از جمله ضرورت‌های اساسی کاهش آسیب‌های محیطی محسوب می‌شود. این پژوهش با رویکردی کاربردی و بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی، با هدف بررسی اصول و اهداف طراحی معماری پایدار تدوین شده‌است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که راهکارهایی مانند مطالعات اکولوژیک، طراحی متناسب با اقلیم، بهره‌گیری از مصالح بومی، رعایت ضوابط مقرراتی، استفاده از فناوری‌های نوین در تأسیسات ساختمانی با هدف صرفه‌جویی انرژی، بازیافت پسماندهای ساختمانی، نحوه استقرار کاربری‌ها و توجه به ویژگی‌های بافت شهری، نقش کلیدی در ارتقای کیفیت محیط و تحقق توسعه پایدار ایفا می‌کنند.
  •   لیست منابع : 1) ایزدیاری، ا. (1392). "نقش معماری در کاهش اثرات مخرب زیست محیطی"، کنفرانس بین المللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری، تبریز، ایران.
    2) سعیدی رضوانی، ن. (1376). "سلسله مقالات برنامه ریزی شهری، نگاهی به روش‌های کاهش آلودگی صوتی در بزرگراه‌ها"، طرح پژوهشی وزارت کشور، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهری، تهران.
    3) مسلینگ، د.ر.، طاهری، ف. (1374). "رفتار اجتماعی ساکنان بلند مرتبه‌ها"، مجله آبادی، شماره 18، ش.ص.82-95.
    4) بهرام سلطانی، ک. (1378 ). "محیط زیست مجموعه مباحث و روش¬های شهرسازی"، چاپ دوم، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
    5) بحرینی، ح. (1390). "تجدد، فرا تجدد و پس از آن در شهر سازی"، چاپ چهارم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    6) مهدی زاده، ج. (1379). "برنامه ریزی کاربری زمین، تحول در دیدگاه¬ها و روش¬ها"، مجله مدیریت شهری، شماره 4، ش.ص.70-79.
    7) مکنون، ر. (1375). "استراتژی ملی توسعه پایدار"، مجموعه مطالعات اولین سمینار کشوری توسعه و محیط زیست دانشگاه تهران.
    8) خاک زند، م.، محمدی، م.، جم، ف.، آقابزرگی، ک. (1393). "شناسایی عوامل موثر بر طراحی بدنه‌های شهری با تاکید بر ابعاد زیبایی شناسی و زیست محیطی مطالعه موردی: خیابان ولیعصر(عج) - شهر قشم"، فصلنامه علمی – پژوهشی. مطالعات شهری، شماره 10، ش.ص. 26-15.
    9) دفتر تدوین و ترویج مقررات ملی ساختمان. (1388). مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان، صرفه جوی در مصرف انرژی، وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت نظام مهندسی و اجرای ساختمان.
    10) رهایی، ا.، قائم مقامی، پ. (1392). "محیط زیست و تدابیر پایدار درطراحی ساختمان‌های آینده"، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره 15، شماره 2، شماره 2، ش.ص.135-146.
    11) بری، ج. (1381 ). محیط زیست و نظریه اجتماعی. ترجمه حسن پویان، نيره توکلی. انتشارات سازمان محيط زیست، چاپ اول.
    12) ستوده بیدختی، ا.م. (1393). "مقدمه‌ای بر کاربرد مدل‌سازی اطلاعات ساختمان BIM درمدیریت پروژه‌های ساخت"، اولین کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار، تهران، موسسه ایرانیان، انجمن معماری ایران.
    13) فرجی، س.، حبیبیان، ه. (1396). "بررسی نقش فضای سبز در کنترل و کاهش آلودگی‌های زیست محیطی"، دومين همايش ملي محيط زيست، منابع طبيعي، کشاورزي و انرژي پاک.
    14) تولائی، س. (1373). "شهر و پیامدهای زیست محیطی"، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره سی و سوم، ش.ص. 117-100.
    15) سعيدنيا، ا. (1389). فضاي‌سبزشهري، كتاب‌‌ سبز شهرداري، جلد‌دوم، انتشارات‌‌سازمان شهرداري‌هاي‌كشور.
    16) عزیزی، م.م.، ملک محمدنژاد، ص. (1386). "بررسی تطبیقی دو الگوی مجتمع‌های مسکونی- متعارف و بلندمرتبه، مطالعه موردی: مجتمع‌های مسکونی نور، سئول، اسکان تهران"، نشریه هنرهای زیبا. شماره 32. ش.ص. 38-27.
    17) گلابچی، م. (1386). "علل عدم پایداری ساختمان‌های مسکونی روستایی در برابر زلزله و ارائه الگوی ساخت براساس امکانات و توانایی‌های محلی"، نشریه هنرهای زیبا. شماره 30. ش.ص. 42-31.
    18) اکرمی، غ.ر.، علی پور، ل. (1395). "نقش مصالح بومی در معماري پایدار از دیدگاه زیست محیطی"، فصلنامه مسکن و محیط روستا، دوره35، شماره 156، ش.ص.29-48.
    19) زریونی، سالار. (1391). سامانه ارزیابی پایداری ساختمان در ایران، دومین کنفرانس بین المللی رویکردهای نوین در نگهداشت انرژی.
    20) محمودی، م.م.، نیکقدم، ن. (1387). "کاهش آلودگی‌های محیطی ناشی از توسعه مسکن با راهکارهای طراحی معماری(مطالعه موردی بافت¬های مسکونی پیرامون تهران)"، نشریه هنرهای زیبا، شماره 35،ش.ص. 27-38.
    21) حسین پور، ع.، گل زردی، س.، حکیم زاده، س. (1392). "تحلیلی بر تاثیرات زیست محیطی بر گسترش کالبدی شهر زنجان"، همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار با محوریت از معماری بومی تا شهر پایدار، مشهد، موسسه آموزش عالی خاوران.
    22) تقوی، ل.، دبیری، ف.، طیبی، س. (1392). "عدالت و حاکمیت راهبردهای اساسی در میل به پایداری محیط زیست (نگاه حقوقی ریو + 20 به توسعه پایدار) "، فصلنامه انسان و محیط زیست، شماره 24، ش.ص. 58-49.
    23) رضایی مقدم، ع. (1393). "بررسی تاثیر کاربری زمین بر محیط زیست شهری"، ششمین کنفرانس ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه‌های شهر اسلامی، مشهد.
    24) بحرینی، ح. (1376). "شهرسازی توسعه پایدار"، فصلنامه رهیافت ، شماره 17، ش.ص.28-39.
    25) دبیری، م. (1392). "آلودگی محیط زیست هوا - آب – خاک- صوت"، چاپ هشتم، تهران: نشر اتحاد.

    26) Pope, J., Annandale, D., Morrison-Saunders, A. (2004), “Conceptualizing sustainability assessment”, Environmental Impact Assessment Review, 24(6), 595-616.
    27) Tukker, A. (2000), “Life cycle assessment as a tool in environmental impact assessment”, Environmental Impact Assessment Review, 20(4), 435-456.
    28) Sutcliffe, L.F.R., Maier, A.M., Moultrie, J & Clarkson, P.J. (2009), “Development of a framework for assessing sustainability in new product development”, International conference on engineering design, ICED'09 , Stanford university, stanford, CA, USA.
    29) Nessa, B. ( 2007), “Categorizing tools for sustainability assessment”, Ecological Economics, 60. 498-508.
    30) Lantsberg, A. (2005). Sustainable Urban Energy Planning, A Roadmap for Research and Funding, California, California Energy Commission.
    31) Hui, S.C.M. (2001), “Low energy building design in high density urban cities”, Renewable Energy, 24(3-4), 627–640.
    32) Havvey, T. (1995), “An education 21 programme: orienting environmental education towards sustainable development and capacity building for Rio”, Environment Systems and Decisions, 15(3), 202–210.
    33) Cole, R., Richard, L. (2004), “Buildings, Culture & Environment: Informing Local and Global Practice”, https://www.wiley.com.
    34) Marszal, A.J., Heiselberg, P., Bourelle, J.S., Musall, E., Voss, K., Sartori, I. and Napolitano, A. (2011), “ZeroEnergy Building, A Review of Definitions and Calculation Methodologies”, Energy and Building, 43, 971-979.
    35) Kim, J.J., Rigdon, B. (1998). Sustainable Architecture Module: Introduction to Sustainable Design, National Pollution Prevention Center for Higher Education, The University of Michigan, Michigan.
    36) Van der ryn , s., stuart, c. (1996). Ecological design. Washington D.C: island press.
    37) Kasai, y., Kawamura, m., Zhou, j.d. (1995). “Newly Developed wood- Chip concret with Recycle Timbers” Disposal and Recycling of organic and polymetric construction materials Ed: Ohama, Y, London: E&FN Spon.
  •   کلمات کلیدی به فارسی : توسعه پایدار،محیط زیست، آلودگی محیطی، راهکارها ، معماری و شهرسازی
  •   چکیده مقاله به انگلیسی :
  •   کلمات کلیدی به انگلیسی :
  •  صفحات : 16-31
  •   دانلود فایل ( 917.78 KB )