اصول اخلاقی انتشار مقالات
اصول اخلاقی انتشار مقالات در فصلنامه پژوهش در مهندسی عمران و معماری ایران
وظایف سردبیر:
اصول اخلاقی فصلنامه پژوهش در مهندسی عمران و معماری ایران در خصوص وظایف سردبیر مبتنی بر توصیه‌های کمیته اخلاق نشر (COPE) است.
- سردبیر امور هدایت و نظارت بر سیاست‌های فصلنامه را بر عهده دارد و نیز مسئول حفظ کیفیت نشریه از لحاظ ادبی و علمی است.
- سردبیر مجله در جهت بهبود کیفیت مجله فعالانه و با رویکردی منصفانه، تخصصی و علمی تلاش می‌کند.
- سردبیر مسئول تصمیم‌گیری در خصوص انتشار مقالات ارسال شده به مجله است.
- بررسی مقالات از نظر همگام بودن با سیاست‌های هیئت تحریریه مجله و مقید بودن به قوانین تصویب‌شده از دیگر وظایف سردبیر محسوب می‌شود.
- سردبیر باید مقاله را صرفاً از نظر محتوایی و بدون توجه به نژاد، جنسیت، گرایش جنسی، باورهای مذهبی، قومی، شهروندی و یا جهت‌گیری سیاسی نویسندگان بررسی کند.
- سردبیر و هر یک از اعضای هیئت تحریریه نباید هرگونه اطلاعاتی درباره مقاله ارائه‌شده را جز برای نویسنده مسئول، داوران، ویراستاران و ناشر فاش کند.
- سردبیر نمی‌تواند موارد منتشر نشده در مقاله‌های ارسالی را بدون اجازه کتبی از نویسنده آن، استفاده کند.
وظایف داوران:
داوران فصلنامه در انجام مراحل داوری به موارد زیر توجه می‌نمایند:
- داوران در بررسی کیفی، محتوایی و علمی مقالات به سردبیر نشریه در جهت انتشار مقاله یاری می‌رسانند. داوران از طریق اعضای تحریریه با نویسنده ارتباط برقرار می‌کنند تا نویسنده را در جهت بهبود و ارتقا کیفی و محتوایی مقاله یاری رساند.
- تمامی اطلاعات موجود در مقالات می‌بایست برای داور محرمانه تلقی شود و جز افرادی که توسط سردبیر مجاز شناخته‌شده است، نباید به شخص دیگری نشان داده یا در مورد آن بحث شود.
- داوری مقالات می‌بایست بر اساس مستندات علمی و استدلال کافی باشد و با وضوح و روشنی بیان شود و از اعلام نظر سلیقه ایی و شخصی در داوری مقالات خودداری شود.
- داور باید توجه سردبیر را به هرگونه تشابه قابل‌توجه و یا همپوشانی بین مقاله‌های در دست بررسی و یا هر مقاله چاپ‌شده دیگر که از آن اطلاع دارد جلب کند.
- اطلاعات ویژه و یا ایده‌های به‌دست‌آمده در هنگام داوری باید مخفی نگه داشته شود و نباید برای منفعت شخصی از آن استفاده شود.
- هر داوری که احساس کند فاقد صلاحیت لازم برای بررسی یک اثر پژوهشی است به هر دلیلی اعم از نبودن موضوع مقاله در حوزه کاری و یا طولانی شدن پروسه داوری به دلیل کمبود وقت یا عدم دسترسی به امکانات کافی و ... باید سردبیر را مطلع نموده و از روند بررسی مقاله انصراف دهد.
- توجه به منابع استفاده‌شده در مقاله از دیگر وظایف داوران است، کلیه تحقیقات، موضوعات و نقل قول‌هایی که در مقاله استفاده شده است می‌بایست با ارجاع دهی کامل در کتاب‌نامه همراه باشد.
- داوران، مقالاتی که منافع اشخاص، مؤسسات و شرکت‌های خاصی به‌وسیله آن حاصل می‌شود و یا روابط شخصی در آن مشاهده می‌شود را نمی‌بایست برای داوری قبول کنند.
وظایف نویسندگان:
- نویسندگان مقالات علمی پژوهشی باید علاوه بر یک گزارش دقیق از کار انجام شده یک بیان علمی خوب از اهمیت آن را نیز ارائه دهند.
- مقالات باید با جزئیات کافی و مرجع باشد تا به دیگران اجازه تکرار کردن آن را بدهد. اظهارات جعلی و نادرست، غیراخلاقی بوده و غیرقابل‌قبول است.
- در ذکر مطالب از سایر نشریات، منبع مطالب به شکل صحیح و دقیق ذکر گردد تا در محاسبه ضریب تأثیر سایر نشریات خللی ایجاد نشود.
- مقالات در هیچ یک از نشریات داخلی و خارجی یا مجموعه مقالات هم‌اندیشی‌ها و مجامع علمی به چاپ نرسیده و یا به طور هم‌زمان برای سایر مجلات ارسال نشده باشد.
- ارائه هم‌زمان یک مقاله به چند نشریه و یا ارائه مقالات منتشر شده و یا پذیرش شده در سایر نشریات خلاف قوانین است.
- مقالات ارائه‌شده توسط نویسندگان می‌بایست کار خود نویسنده ارائه‌کننده مقاله بوده و هرگونه استفاده از تحقیقات سایر افراد با ذکر منبع در مقاله آورده شود.
- از تمام کسانی که سهم قابل‌توجهی در انجام کار دارند به‌عنوان نویسندگان مشترک نام برده شود و یا به‌عنوان همکاران از آن‌ها قدردانی شود.
- نویسنده اصلی باید اطمینان حاصل کند که نام تمام نویسندگان مشترک، در مقاله گنجانده شده و تمام نویسندگان مشترک نسخه نهایی مقاله را دیده و به تائید آن‌ها رسیده است و برای ارائه آن به مجله برای انتشار موافقت دارند.
- نویسنده در هر زمانی که متوجه هرگونه خطا و بی‌دقتی در مقاله خود شود، سردبیر مجله یا ناشر را در جریان آن قرار داده و نسبت به اصلاح آن اقدام و یا مقاله را باز پس گیرد.
اصول مربوط به فصلنامه:
- اطلاعات شخصی نویسندگان مقالات برای تمامی افرادی که به آن دسترسی دارند مانند سردبیر، اعضای هیئت تحریریه، مدیر داخلی و اجرایی نشریه، سایر عوامل فعّال (غیر از نویسنده مربوطه) مانند داوران، مشاوران، ویراستار و ناشر امانت‌دار می‌باید کاملاً محرمانه بوده، در هر زمانی از آن محافظت شود.
- تصمیم‌گیری دربارۀ مقالات در هر مرحله‌ای بدون توجّه به نژاد، جنسیت، باورهای مذهبی، قومی، شهروندی و یا فلسفۀ سیاسی نویسندگان انجام شود.
- فصلنامه در رد یا قبول، ویرایش، تلخیص یا اصلاح مقاله‌های دریافتی آزاد است.
- فرایند داوری بر اساس شیوه دو سو ناشناس (نویسنده و داور) انجام می‌شود.
مصادیق نقض اصول اخلاقی انتشار توسط نویسندگان:
- سرقت ادبی: سرقت ادبی به معنای استفاده‌ی عمدی از مقالات یا ایده‌های شخص دیگر به نام خود است. حتی استفاده از یک جمله شخص دیگر یا جملات قبلی خود بدون ذکر منبع، سرقت محسوب می‌شود.
- داده سازی و تحریف: داده سازی هنگامی ست که محقق در عمل مطالعه‌ای را انجام نداده اما داده و نتیجه‌گیری ارائه می‌دهد. تحریف نیز هنگامی رخ می‌دهد که تحقیقی را انجام داده اما داده‌ها و نتایج آن را تغییر می‌دهد.
- ارسال هم‌زمان: هنگامی ست که یک رونوشت به دو نشریه ارسال می‌شود.
- ارسال دونسخه ای (المثنی): هنگامی رخ می‌دهد که دو یا چند مقاله دارای فرضیات، داده‌ها، و نتایج یکسان هستند.
- ارسال تکراری (اضافی): به معنی تقسیم یک مطالعه به مقالات متعدد و ارسال آن‌ها است.
- سهیم کردن نادرست مؤلف دیگر: همه‌ی مؤلفان لیست شده در مقاله می‌بایست در انجام آن سهیم باشند.
- دست‌کاری منابع: هنگامی ست که در قسمت پایانی یک رونوشت منابع متعددی ذکر می‌شود، درحالی‌که در محتوای متن نامی از آن‌ها برده نشده است.